عام بدلیلفظ مفید شمول حکم نسبت به افراد موضوع به صورت بدلیت را عام بدلی می‌گویند. ۱ - تعریف عام بدلیعام بدلی، عامی است که شمول آن بر افراد و مصادیقش به صورت بدلیت می‌باشد؛ یعنی متعلق حکم عام، فردی نامعین از افراد عام است نه همه افراد؛ به بیان دیگر، حکم روی فرد نامعینی از افراد عام رفته است. در این نوع عام ، هر یک از افراد عام که تحقق پیدا کند، اطاعت امر مولا حاصل می‌شود و انجام فرد دیگری لازم نیست؛ برای مثال، وقتی گفته شود: " اکرم ای رجل شئت "، معنایش این است که با اکرام یک مرد، امر مولا اطاعت می‌شود، خواه آن مرد زید باشد یا عمرو یا غیر آنها. ۲ - تفاوت عموم و عام بدلیتفاوت عموم و عام بدلی در این است که عام بدلی بیشتر ناظر به لفظ، و عموم بدلی ناظر به معنا است، هر چند به جای یک دیگر نیز به کار می‌روند. [۱]
مشکینی، علی، تحریرالمعالم، ص۱۰۰.
[۲]
آخوندخراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۲۵۳.
[۴]
شهابی، محمود، تقریرات اصول، جزء۱، ص۸۵.
[۵]
فیض، علیرضا، مبادی فقه واصول، ص۲۱۸-۲۱۹.
[۸]
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۳۰۳.
[۱۰]
خمینی، روح الله، مناهج الوصول الی علم الاصول، ج۲، ص۲۳۶.
[۱۱]
محمدی، ابو الحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی‌یااصول فقه، ص۸۵.
[۱۳]
فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج۳، ص۳۵۶.
[۱۴]
فاضل لنکرانی، محمد، سیری کامل دراصول فقه، ج۷، ص۶۰۷-۶۰۸.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «عام بدلی». |